گوناگون/ نقش پیاده روی اربعین در تحول سبک زندگی
فارس/ چند روزی بیشتر نمانده به گسترده‌ترین مراسم عزاداری شیعیان؛ اربعین حسینی. عشاق اباعبدالله (ع) کم کم بار سفر می‌بندند و برای رفتن آماده می‌شوند. برخی هم چند روزی است که عازم شده‌اند. خیل مشتاقان حسینی برای زیارت کربلا و شرکت در این اجتماع عظیم به دل جاده می‌زنند و از مرزهای مختلف کشورمان وارد عراق می شوند. اما این پیاده روی یک پیاده روی ساده نیست. ابعاد مختلفی دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد. ابعادی که موجب درک بیشتر این مسیر پر رمز و راز می شود و سبک زندگی‌تان را متحول می‌کند.
چرا باید به زیارت اربعین برویم؟
طبق حدیث امام حسن عسکری علیه السلام، یکی از علائم پنج‌گانه شیعه، زیارت اربعین است؛ یعنی زیارت قبر امام حسین علیه السلام در روز اربعین که چهل روز بعد از عاشورا و شهادت حضرت سید الشهدا علیه السلام انجام می‌گیرد. ارتباط با اهل بیت (ع) از جهت اُنس و محبت و مودت و گرامیداشت این جایگاه است که شاید یک جنبه فردی زیارت اربعین باشد. بخش دوم آن همراهی با شیوه قیام کربلا و مشارکت و همدلی و همدلی هست که به همین خاطر زیارت اربعین را توصیه خانوادگی هم داریم. بخش سوم آن هم بزرگترین اجتماع انسانی با محوریت شیعه است خود این جامعه اربعینی است که زیر پرچم امام حسین (ع) همه یک خانواده ایم، یعنی هیچ کس خودش را نمی‌بیند. نام، پست، مقام و جایگاه همه تبدیل به زائر می‌شود.
دکتر «معصومه ظهیری» استاد حوزه و دانشگاه درباره اهمیت شرکت در اربعین حسینی می‌گوید: «در اربعین یک واژه زائر و یک واژه خادم الزائر مطرح است. یک گروهی زائر و عده‌ای هم هستند که به زائر خدمت می‌کنند و البته این هم متقابل است یعنی خود زائرین هم به همدیگر خدمت می‌کنند. بنابراین اربعین و زیارت اربعین هم جنبه فردی و خانوادگی و اجتماعی دارد، شاید بر هر کدام این‌ها آثار و فوایدی دارد که فرد یاد می‌گیرد که خودش را عضوی از خانواده بزرگ حسینی و زینبی بداند و سبک زندگی آن‌ها را پیروی کند و مشی و مرام و سبک خودش را از آن‌ها الگو بگیرد.
در این مسیر آدم رشد می‌کند و بزرگ می‌شود، چراکه مقاومت کردن و سختی را چشیدن و همراه شدن در آن فضای معنوی را در یک بستر عملیاتی عینی هم می‌چشد و هم می‌بیند و هم تمرین می‌کند. اربعین به ما نظم و برنامه ریز ی را هم آموزش می‌دهد. نظم برای خدمت، نظم در ساعات استراحت، نظم در زیارت، آداب زیارت همه این‌ها مورد توجه است.»
این باغ شما را خوشبو می‌کند!
اگر به این سفر پر رمز و راز رفته باشید، می‌دانید که گوشه گوشه‌های اربعین صفحه‌ای است برای تامل، تفکر، اندیشیدن و به خود آمدن و تلنگری برای درون و صیقل دادن درون. مسیری که شیوه اباعبدالله در مقاومت، ایثار، فداکاری را به ما می‌آموزد. یاد می‌گیریم که در راه خدا انسان باید از همه چیزش بگذرد، چراکه اباعبدالله (ع) مصداق بارز «لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ» است؛ هر آنچه را دوست داشت در راه خدا ایثار کردند و از آن گذشتند. از فرزندشان، جوانشان، مالشان و آرامش و راحتی‌شان گذشتند.
ظهیری درباره درس فداکاری امام حسین علیه السلام می‌گوید: « اباعبدالله حتی اسارت اهل بیت‌شان را پذیرفتند تا سیره و سنت پیامبر در جامعه را که رو به فراموشی بود، جاری و ساری کند و آن اصلاحات به جهت اعتلای اسلام ناب در جامعه محقق شود. بنابراین زائر با همه این عناوین و همه این سرفصل‌ها به نحوی ارتباط برقرار می‌کند و حتی اگر زائر سفر اولی باشند و این مسیر برایشان یک فضای جدید و غریبه باشد، آثارش بر آن‌ها می‌نشیند و زندگی را متحول می‌کند. شما اگر وارد یک باغ شوید، حتی اگر یک گل هم از آن باغ نچینید یا نخرید، به هر حال مشامتان با عطر گل‌ها عجین می‌شود و آثارش بر رویتان می‌ماند و نصیب و بهره می‌گیرید و حتی اگر آن لذت بصری باشد باز هم شما از وارد باغ شدن آثار و برکات خود را برداشت می‌کنید.»
او به جهان آزادگان تعلق دارد
در سال‌های اخیر در کنار موکب‌های استراحت و موکب‌های خدماتی، موکب‌های فرهنگی هم تعبیه و تدارک شده است و این فضای موکب‌های فرهنگی این تلنگر و بیدار باش و تذکر برای زائر را فراهم می‌کند که مثلا در ساعت نماز از اهداف اباعبدالله الحسین و پیام‌رسانی ایشان، از جهاد تبیین و زینب کبری (س) و از استقامت کاروان کربلا برایشان روایت می‌کند. پس برای بهره بردن بیشتر و الگو قرار دادن سبک زندگی اهل بیت(ع) این روایت‌ها را از دست ندهید.
ظهیری درباره راز‌های مسیر اربعین می‌گوید: «در این راه یاد می‌گیریم که انسان‌های اهل ایمان جهاد و حجرت می‌کنند و از جان و مال خودشان در راه خدا می‌گذرند و خداوند آن‌ها را بلند مرتبه قرار می‌دهد و مهر آن‌ها را در دل انسان‌های خوب و آزاده قرار می‌دهد. در این مسیر می‌فهمیم که اباعبدالله به جامعه شیعی و مسلمانان اختصاص ندارد، بلکه به جهان آزادگان تعلق دارد، این درس‌هایی است که افراد در همین پیاده روی یاد می‌گیرند. مقاومت و چشیدن طعم زیارت برای خودشان بازخوانی می‌کنند، اما کار متولیان امور فرهنگی هم هست که این بستر را عمیق‌تر و گسترده‌تر فراهم کنند.»
پس از سفر اربعین همه کاروان و موکب‌ها بایدشکرانه سفر برگزار کنند و حال و هوای اربعین را ادامه دار کنند.
این سفر آدابِ نابی دارد
اما برای همه زیارت‌ها توصیه‌های ادب و آداب را وجود دارد. برای اینکه قبل از زیارت اربعین ارتباط بین زیارت کننده و زیارت شونده یعنی امام حسین علیه السلام و اهل بیتش برقرار شود، باید حال‌مان حالِ دنیا و نیایش باشد و گام‌ها را به نحوی برداریم که احساس کنیم به سوی هدف و مقصد می‌رسیم و متوجه حال خودمان باشیم و متوجه هدف و برنامه‌ای باشیم و بدانیم آن کسی را که زیارت می‌کنیم، معرفت و شناخت و آگاهی و بصیرت‌مان نسبت به او بیشتر می‌شود.
ظهیری درباره آداب این سفر می‌گوید: «سفر اربعین آدابی دارد؛ هم قبل از سفر، هم حین سفر و هم بعد از سفر. قبل از سفر باید یک سری آموزش‌ها داده شود و در حین سفر هم یک سری تذکر‌ها لازم است و بعد از سفر هم برای اینکه ره توشه‌ای که برداشتیم را ماندگار کنیم، باید همان اعمال را ادامه دهیم. امتداد اربعین را در برنامه‌های رسانه‌ای، دیداری، شنیداری و نوشتاری داشته باشیم و مسجد‌ها و محله‌ها و کاوران‌ها گاهی یک جلسه‌ای پس از سفر را برگزار کنند. پس از سفر همه کاروان و موکب‌ها شکرانه سفر برگزار کنند و هم ارزیابی از آنچه انجام دادند و هم بررسی و تحلیل برای امتداد سفر را داشته باشیم. این‌ها موقعیت‌هایی است که ما می‌توانیم بهترین استفاده‌ها را داشته باشیم.
امسال اربعین موکب نوجوانان، کودک، خدمات به مادر و کودک و موکب‌هایی اختصاصی برای بانوان داریم. همه این‌ها زمینه و بستری است که این سفر پر فیض معنوی و آثار و برکات بهتری برای افراد و خانواده‌ها و جامعه بزرگ شیعی و مسلمانان از جهت وحدت آموزش جهاد استقامت در راه خدا به ارمغان بیاورد و همه این‌ها برای تمدن‌سازی بزرگ اسلامی است و انشالله زمینه‌سازی برای حضور باشد.»
پرچم سرخ ابا عبدالله در کربلا نشان از این دارد که قیام امام حسین علیه السلام و واقعه عاشورا تمام نشده است و ما با شرکت در این مسیر پر رمز و راز سبک زندگی‌مان را حسینی می‌کنیم و آن را ترویج می‌دهیم. همه این با هم بودن‌ها و همدلی‌های ما زمینه‌ای را برای اصلاحات انجام می‌دهد، چراکه منتظران مصلح خودشان هم باید صالح و صالح‌پرور باشند.
